Odpowiedź jest jedna – TAK. Jeśli dzieje się coś, co skłania rodzica do poszukiwania odpowiedzi na pytanie czy iść z dzieckiem do psychologa, zadawania sobie tego pytania i zastanawiania się nad tym, czy zaprowadzić swoje dziecko do psychologa – TAK. Rodzicu idź ze swoim dzieckiem do psychologa.
Psycholog dziecięcy – kiedy??
Moje doświadczenie pokazuje, że należy udać się do psychologa, gdy:
- obserwujemy zaburzenie rozwoju
- pojawiają się niepokojące zachowania lub trudności komunikacyjne z dzieckiem
- dzieje się w życiu dziecka/rodziny coś, co może znacznie wpłynąć na dziecko np. rozwód, śmierć w rodzinie, zmiana szkoły czy konflikty rówieśnicze, trudności adaptacyjne do nowych sytuacji itp.
Zaburzenia rozwoju
Według zaleceń Amerykańskiej Akademii Pediatrycznej należy przeprowadzać badanie przesiewowe pod kątem ASD u dzieci od 18 do 24 miesiąca życia. W tych wypadkach szybka diagnoza jest bardzo, ale to bardzo istotna.
ICD – 10 następująco klasyfikuje całościowe zaburzenia rozwoju (F84):
- F84.0 Autyzm dziecięcy
- F84.1 Autyzm atypowy
- F84.2 Zespół Retta
- F84.3 Inne dziecięce zaburzenia dezintegracyjne
- F84.4 Zaburzenie hiperkinetyczne z towarzyszącym upośledzeniem umysłowym i ruchami stereotypowymi
- F84.5 Zespół Aspergera
- F84.8 Inne całościowe zaburzenia rozwojowe
- F84.9 Całościowe zaburzenia rozwojowe, nieokreślone.
W gabinecie psychologa najczęściej pojawiają się dzieci z podejrzeniem autyzmu bądź z podejrzeniem zaburzeń ze spektrum autyzmu. Charakterystyczne symptomy tych zaburzeń, tj. nieprawidłowości w relacjach społecznych, komunikowaniu się i stereotypowe zachowania (tzw. triada autystyczna) zwracają uwagę rodzica, który zaniepokojony przychodzi po pomoc.
Na co zwracać uwagę?
Obserwujemy dziecko, aby wiedzieć, czy bawi się z rówieśnikami, czy dąży do kontaktu z innymi, czy wręcz kontaktu unika, jak reaguje na zmiany. Najczęściej właśnie takie zachowania zwracają uwagę rodzica. Mogą się one pojawiać nawet, gdy wcześniej maluch rozwijał się prawidłowo.
Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym
Dzieciaki z zaburzeniami zachowania i emocji często są uważane za otocznie za niegrzeczne dzieci, które zachowują się źle na przekór dorosłym. Bo są złośliwe. Prędzej czy później każdy rodzic spotka się z uwagą/opinią życzliwej osoby, że jego dziecko jest niewychowane.
ICD – 10 klasyfikuje do tej grupy zaburzenia od F90 do F98:
- F90 Zaburzenia aktywności i uwagi, w tym ADHD (F90.1 zaburzenie hiperkinetyczne z towarzyszącymi zaburzeniami zachowania )
- F91 Zaburzenia zachowania, w tym zaburzenia opozycyjno – buntownicze (F91.3)
- F92 Mieszane zaburzenia zachowania i emocji
- F93 Zaburzenia emocjonalne rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie, czyli lęk separacyjny (F93.0), lęk społeczny (F93.2), Zaburzenie związane z rywalizacją w rodzeństwie (F93.3), czy nadmierny lęk (F93.8)
- F94 Zaburzenia funkcjonowania społecznego rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym, tutaj znajdziemy często spotykany mutyzm wybiórczy (F94.0)
- F95 Tiki – znajdują się tutaj tiki głosowe i ruchowe
- F98 Inne zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym, w tej grupie znajdziemy np. jąkanie się, mowę bezładną, mimowolne oddawanie moczu.
Najczęściej do gabinetu psychologa trafiają dzieciaki z trudnościami ze skupieniem uwagi, nadpobudliwe, lękowe.
Na co zwracać uwagę?
Jeśli dziecko się czegoś boi warto spytać o to jak bardzo się boi. Obserwować jak długo takie reakcje lękowe trwają. Uświadomić sobie jak bardzo wpływają one na jakość życia dziecka i rodziny. Lekkomyślność, impulsywność i skłonność do wypadków – dziecka jest wszędzie pełno, przechodzi z jednej aktywności w drugą (bez kończenia tej pierwszej), ciągle jest poobijane, bardzo emocjonalne, nie może się powstrzymać od krzyków, biegania, machania rękami. Możliwy jest też brak rezerwy do obcych (takie bezzasadne klejenie się do każdego). Pogłębiony wywiad i obserwacja dziecka pomogą w rozpoznaniu, czy faktycznie jest się czym martwić.
Wydarzenia kryzysowe
W skali stresu Holmesa i Rahe’a rozwód jest na drugim miejscu – z 73 punktami, separacja/rozstanie na trzecim – z 65 punktami, śmierć kogoś bliskiego na piątym – z 63 punktami stresowymi. Pojawienie się nowego członka rodziny – 39, rozpoczęcie lub zakończenie nauki – 26, zmiana szkoły – 20, zmiana miejsca zamieszkania – 20.
Warto sobie uświadomić, że temu stresowi podlegają również dzieciaki. My, dorośli, często sami nie radzimy sobie w tak stresowych, trudnych sytuacjach. Warto wtedy przyjść do psychologa, nawet tylko po to, aby upewnić się, czy sposób w jaki postępujemy czy planujemy postąpić, będzie odpowiedni dla dziecka, które jest w trudnej sytuacji.
Na co zwracać uwagę?
Pamiętajmy o traktowaniu dziecka i jego uczuć poważnie. Niepokojące są wszelkie zmiany w zachowaniu dziecka, spowodowane długotrwałym stresem (np. obniżająca się samoocena, nieśmiałość, unikanie kontaktów społecznych, spadek motywacji do nauki, bunt, agresja, wszystko na nie). Dziecko inaczej odbiera sytuacje, w których się znalazło. Np. rozwód może być dla rodziców “wybawieniem”, dla dziecka to utrata rodziny, utrata jednego z rodziców, załamanie całego dotychczasowego życia.
Warto również przyjść do psychologa, aby ocenić gotowość przedszkolną lub szkolną dziecka, sprawdzić czy dziecko jest w grupie ryzyka dysleksji, dysortografii, dysgrafii. Można również określić mocne strony dziecka, zbadać inteligencję i uzdolnienia.
Należy również iść z dzieckiem do psychologa, gdy samo mówi, że chciałoby z kimś porozmawiać i ma taką potrzebę.
